Tiếng mõ nổi lên trong gió, trong âm vang sôi động của làng. Tiếng mõ càng lúc càng to như thúc vào lòng người dân làng Ngò. Hai cánh tay mặc áo nâu sồng gân guốc nhẫn nại gõ mõ, gương mặt khắc khổ của một người đàn ông chừng hơn 50 tuổi hiện ra trong ánh đèn vàng vọt. Phía bên ngoài nhìn vào, có thể thấy căn nhà nhỏ lợp tôn nằm giữa vườn khế đang lên xanh. ánh đèn dầu chập chờn hắt ánh nâu tu hành lên tường. Tiếng khấn trầm đục dội lên trong tiếng côn trùng và ếch nhái:
"Nam mô đại từ bi cứu khổ cứu nạn... Xin Ngài rủ lòng từ bi cho cha con con được làm người thường... ".
Niệm chạy ùa vào đặt rổ tôm đang nhặt dở xuống nền nhà:
- Ông Trọc à, con nói bao nhiêu lần rồi mà ông cứ xin Phật cái chuyện đó.
- Ta sẽ còn xin Ngài cho đến khi mắt ta nhìn ra được cõi vô biên. Niệm, hôm nay con gặp những ai trong làng?
- Con gặp bà Dinh này, những người đến mua hàng này. Với cả con gặp một cậu bé thật ngộ. Cậu ấy mới ở ngoài bắc vào. ý, không phải là một cậu bé xíu đâu, cao như cây khế đầu hồi kìa. Tên là Tài.
- Con có làm họ phật ý không? Có chào hỏi tử tế không?
- Con không biết...
- Có thấy ai nhắc tới mẹ không?
- Họ đâu có nhớ ba cái chuyện ngày xa. Ai cũng mải làm việc mà. Ông đừng nhắc tới mẹ con nữa.
Ông Trọc cúi đầu:
- Thì ta sẽ không nhắc,...
Im lặng bao trùm. Những con tôm tơi rói rào rào tràn ra miệng rổ, nhảy lách tách giữa nền đất. Niệm xắn quần, nhặt từng con cho vào rổ. Tiếng lão Trọc lại cất lên nặng nề:
- Con xẻ rượu mang ra cho ông Năm. Xem ông ấy có khỏe không? Có cần gì không?

Những con tôm nhảy loạn xạ trong cái vó nhỏ được nhấc lên khỏi mặt nước. Sương mù buổi sớm giăng khắp cành cây ngọn cỏ. Niệm cúi khom người trên bến nước để gỡ từng vó tôm. Cô đổ tôm vào cái rổ rồi đậy kín lại bằng vải màn.
Việt đang lặn dưới sông xúc cát. Mặt trời nhô lên đỏ ối phía cửa biển Thuận An. Dòng sông Hương thật hiền từ và thơ mộng với những ai đến đất này để thưởng thức vẻ đẹp cổ kính của xứ Huế. nhưng bàn tay những người con trai vạn chài thì nhợt đỏ vì cát, lới cá và nước. Những thúng cát được đội lên từ đáy sông chảy nước ròng ròng lên mặt lên ngực Việt.
Nhìn thấy Niệm, Việt đội thúng cát đứng sững trên mạn thuyền. Anh nhìn cho đến khi người cha gọi giật từ trong khoang thuyền:
- Việt, làm gì mà ngó sững vậy?
Việt đổ vội thúng cát xuống thuyền. Rồi anh trờn xuống nướcnhư con rái cá. Lát sau Việt nhô lên với thúng cát.
Bên bếp lửa giữa khoang thuyền, hai cha con ngồi lặng lẽ uống rượu. Người mẹ lúi húi nướng cá khô. Lửa và cá gặp nhau nổ lách tách. người cha vừa nhấp rượu vừa dằn giọng:
- Ba đã nói rồi, tìm con gái nhà lành mà kết bạn. Tránh xa con bé đó ra.
- Cô ấy... cô ấy... hiền lành tử tế.
Việt ấp úng. người cha gầm lên:
- Tao đã nói là phải tránh xa nó ra. Nó là thứ con hoang, hiểu không? Tao với mẹ mày còn lạ gì mẹ nó. Thứ đàn bà đi hoang đó máu huyết hôi tanh mấy đời. Còn thằng cha nó, chà, ngày xa mới ghê chứ. Đi xe Jeep, tác oai tác quái ở cái đồn chợ Mai. Chà, nhưng mà mẹ nó quả thật là đẹp...
người mẹ rụt rè:
- Thôi ông ạ, người ta chết hóa thành cát bụi rồi.
Việt rầu rĩ nhìn ra dòng sông, nhìn lên phía cánh đồng hoang. Ở đó gió vần vũ thổi, xô những cây khế hoang trụi lá. Những con sâu khế không chốn nơng thân phơi mình trần trụi dưới những tia nắng sớm.

Bụi cát tung lên mù mịt trên bến làng Ngò. Một buổi ban mai tuyệt đẹp trên cái bến sông nhỏ nhoi, dù cát và bụi vẫn không thôi làm vẩn đục bầu không khí trong lành.
Bí thư Phước đứng chống nạnh trong trụ sở ủy ban xã. Khẩu AK đặt ở bàn, bên cạnh tay anh. Có hai thanh niên mặt lì lợm đang ngồi trên cái ghế băng trước mặt. Họ còn rất trẻ.
- Nói đi! - Phước gầm lên - Ai chỉ huy các anh ném truyền đơn?
Một thanh niên đáp cứng cỏi:
- Thưa ông, đó không phải là truyền đơn. Đó chỉ là một trò đùa. Mà cũng không phải là trò đùa. Tất cả là do tôi làm, còn cậu ấy chỉ đi theo.
người thanh niên kia vội chặn lời:
- Không phải anh ấy. Là do tôi.
Những mẩu giấy bị gió thốc vào bay tứ tung trong phòng. Một tờ rơi ngay xuống đất phía trước mặt Phước. Dòng chữ đập vào mắt anh như trêu ngươi: "Lãnh đạo xã cửa quyền ức hiếp dân!".
Đôi mắt bí thư Phước vằn lên đỏ quạch. Lồng ngực anh như muốn nở vụn ra từng mảng.
Bỏ mặc hai thanh niên ngồi trơ trong trụ sở, anh lên xe, nổ máy. Chiếc xe Honda mầu cỏ úa lao đi, để lại sau nó khói và bụi mù mịt. Chiếc xe dừng lại trước cửa nhà ông Trọc. Phước dựng xe, xốc lại súng, bước vào.
Trong nhà khói Hương nghi ngút. Ông Trọc đang ngồi thiền trước bàn thờ Phật. bí thư Phước phá tan sự tĩnh lặng:
- Ông theo tôi lên xã.
Ông Trọc ngước mắt bình thản:
- Lại có việc gì, phải không anh?
Phước chìa tờ giấy có mấy chữ nguệch ngoạc:
- Chữ này là của ông!
Ông Trọc chắp tay:
- A di đà Phật! Quả thật là oan cho tôi quá.
- Không lẽ người ta biết nhại lại chữ ông?
- Kẻ tội đồ này biết mình đầy tội lỗi. nhưng đã tự ăn năn sửa mình. Xin ông xem xét cho kẻ tội đồ này được hởng phúc ấm trong sự ăn năn.

Phước nhếch miệng, gương mặt giãn ra:
- Thế là ông đã biết tội lỗi của mình với cách mạng, với cả bà T nữa. Ông còn nhớ ngày xa, cái ngày ông cho lính xăm đúng căn hầm của tôi không? Nếu lúc ấy ông không nhìn thấy người đàn bà đi từ ngoài sông vào giống hệt bà T, nếu ông không chạy theo bà ta để lính tản đi, thì quả lựu đạn của tôi sẽ kết liễu ông cùng tốp lính. - Phước cời nhạt - Dĩ nhiên, cũng có thể là tôi sẽ hy sinh. nhưng ông sẽ không còn tồn tại. Tội ác cũng chết theo ông. Bà T sẽ không bị chết nhục vì ông. Bà ấy cứu ông mấy lần rồi?
Niệm từ lúc nào đã đứng ngay cửa ra vào. Cô cất tiếng nhỏ, khô gọn:
- Ông sai rồi, tha ông bí th!
Phước quay phắt lại:
- Cô... ! Cô bảo sao?
- Năm xa tôi biết ông Trọc đã cứu ông. Ông ấy giả bộ nhìn thấy mẹ tôi để cứu ông. Bây giờ cha con tôi... không có gì để chống đỡ d luận, để minh chứng cho mẹ tôi và ông ấy.
Ông Trọc nhăn mặt lạinhư bị một cơn đau tim đột ngột.
- Niệm, con là con gái không nên nói nhiều.
Phước hoang mang trước vẻ bình thản của hai cha con. Nhất là trước những lời lẽ của Niệm. Dườngnhư anh mới chính là kẻ có tội. Tại sao? Anh cảm thấy bực bội.
- Thôi được, ông hãy tự lên xã viết lời khai. Coinhư tôi nể ông nên không dùng khẩu súng này để áp giải ông.
Phước quay ra, hằm hằm lên xe. Chiếc xe vọt đinhư cơn lốc. Niệm chạy tới bên cha, người cha mà cô vẫn không thể nào gọi ông bằng cái từ "ba"như ông thèm khát.
- Ông không nói cho anh ấy hiểu. Tại sao ông không nói?
- Có nói cũng chẳng ai tin con ạ. Mọi sự trời đất sẽ tự sắp đặt. Vì ý nguyện của mẹ con, ta được sống bình yên thế này là tốt lắm rồi...

Ông Trọc chắp tay bước ra khỏi nhà. Ông đi liêu xiêunhư kẻ hành Hương về cửa Phật,như kẻ đang tự trói mình.
Niệm mang tấm ảnh của mẹ ra, ngồi bệt xuống bậu cửa để ngắm. nước mắt cô lặng lẽ lăn trên gò má. Cô sống trong sự đùm bọc của dân làng Ngò mànhư ở giữa thinh không, bởi cô là kết quả của một liều thuốc ngủ mà đại úy ngụy, đồn trởng đồn cảnh sát khu vực Phú Vang với cái tên Quần Trọc đã thuốc cho bà T, một nữ giao liên bí mật, đẹp nức tiếng trong vùng, khiến bà mang thai trong một đêm bị bắt lên đồn. Khi ấy vợ chồng bà lấy nhau đã lâu mà cha có con. Khi ấy, ông Năm chồng bà đang phải chống xuồng chạy trốn sự truy quét của giặc. Ông là một cán bộ nằm vùng, cùng đội với Phước.

Ông Năm ngồi ngây nhìn ra phía mặt sông. Phía đó có tiếng nước quẫy ràn rạt. Niệm đang khom người, đặt những cái vó nhỏ xuống nước. nước loáng bạc trên những sợi lới. Một vài con tôm bắt đầu lọt vào vó, bơi tung lênnhư một vũ điệu nguyên thủy. Một con đò đi qua. Tiếng hò vang cả một khúc sông:
"trước bến Văn Lâu. Ai ngồi ai câu. Ai sầu ai thảm... Hò ơ... ".
Ông Năm lẩm bẩm:
- Con Niệm lại đi vó tôm đó.
Tài hỏi:
- Rồi sao nữa ông Năm? Cái chuyện ngày trước ấy?
Ông Nămnhư không nghe tiếng hỏi của Tài. ý nghĩ của ông đang trôi theo dòng sông, nơi người đàn bà của ông trầm mình.
- Con thấy con Niệm đẹp không?
- Đẹp! nhưng con cha nhìn rõ.
- Sao vậy?
- Con không biết!
- Ờ, thật kỳ lạ. Trong làng này, trai làng không đứa nào dám nhìn thẳng vào nó.
- Con không phải trai làng. Cũng không phải là sợ. Con thấy chị ấy như ở trên cao, nên không dám...
Niệm đã đến gần họ từ lúc nào. Cô chào:
- Con đây mà bác Năm.
- Ờ, hôm nay đặt mấy vó?
- Cỡ chục!
Tài ngẩng lên nhìn Niệm qua ánh lửa:
- Chào chị!
Niệm cời xòa, ngồi xuống gần bên Tài, hơ hai tay ớt nhẹp bên ngọn lửa.
- Định làm trai làng sao?

Tài cời:
- Giờ thì em nhìn rõ mặt chị quá.
Hai chị em cùng cời. gương mặt ông Năm giãn ra. Niệm nhấc cái chai rượu trong rổ, đổ rượu sang cái vò đất của ông Năm. Cô nhắc:
- Hôm nay bác uống hơi nhiều.
- Ờ, nhưng hôm nay ta đang muốn say. Ông Trọc được tha về cha?
- Dạ, về ngay. Ông bí thưvì nể mẹ con mà tha ông ấy.
Ông Năm thảng thốt:
- Vì mẹ con sao? Có thật vậy không?
- Ông ấy nóinhư vậy mà.
Ông Năm lẩm bẩm:
- Vậy là hắn còn có chút nể trọng bà ấy... Hắn còn là người của cách mạng. Lớn lên các con phải biết khoan dung, phải nể trọng tạo hóa. Những người như bà ấy là tặng vật của tạo hóa. Khi ta lấy được bà ấy, ta đã nghĩ rằng phải sống thiện bao nhiêu kiếp ta mới được trời đất ban tặng cho người con gái ấy...